90 Δευτερόλεπτα

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ , ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

Κοιταγμένα σήμερα τα πρόσωπα στις φωτογραφίες που δημοσίευεαν οι εφημερίδες της εποχής θυμίζουν τα πορτρέτα μιας πολυάνθρωπης οικογένειας. Αμέσως ανιχνεύεις

1941. Η Ελλάδα βογκά κάτω από τη σκληρή γερμανική Κατοχή, μαζί κι οι κάτοικοι ενός μικρού νησιού του Αιγαίου: η Λήδα, μια νεαρή χήρα, εξοβελισμένη με την κόρη της από την τοπική κοινωνία? ο Παππούς, ο ηλικιωμένος που την έχει πάρει υπό την προστασία του? ο χειροδύναμος Μάρκος, που δε δειλιάζει μπροστά στον κίνδυνο, αλλά διστάζει μπροστά στις λέξεις? ο δήμαρχος, ο γιατρός, ο δικηγόρος του νησιού κι άλλοι σημαίνοντες πολίτες του. Κάποια στιγμή στη μικρή νησιωτική κοινωνία θα ενταχθούν η Αθηναία Ρίτα με τον έφηβο γιο της, στο σπίτι της οποίας σύντομα θα εγκατασταθεί και ο λοχίας Γκέοργκ Φίσερ με τη μακρινή ελληνική καταγωγή. Το ίδιο διάστημα, στο Βερολίνο, ο επίατρος του ναυτικού Κρίστιαν Μίλερ θα γνωρίσει τη Μάρεν, τη γυναίκα της ζωής του. Ο πόλεμος όμως σύντομα θα χωρίσει τους δύο νέους. Ο ανθρωπιστής Κρίστιαν θα βρεθεί στο ελληνικό νησί, αποφασισμένος να πολεμήσει μονάχα τους κοινούς ανθρώπινους εχθρούς, τον θάνατο και τον πόνο, με όπλο το νυστέρι του. Ο πόλεμος, ωστόσο, είναι πάντα απρόβλεπτος… Νησιωτική Ελλάδα-Βερολίνο… Κατακτητές και κατακτημένοι, πολιορκημένοι από τη βαρβαρότητα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Φόβοι, αγωνίες, πάθη, αμφιβολίες αλλά κι η μεγαλοσύνη του ανθρώπου, που κατορθώνει πάντα να «φωτίζει» και τις πιο σκοτεινές εποχές.

Η Ελισάβετ και η Μαρίνα? δυο γυναίκες, δυο φίλες, ξεδιπλώνουν τις μνήμες τους. Εξομολογήσεις οδυνηρές, εμπειρίες τραγικές, λάθη και ανομολόγητες αλήθειες ξυπνούν βιώματα εφιαλτικά, βαθιά θαμμένα στην ψυχή τους. Η πικρή παιδική ηλικία, οι εφηβικές πληγές, οι τραγικές απώλειες της ενήλικης ζωής ξαφνιάζουν και προβληματίζουν. Οι ομοιότητες πολλές? η αντιμετώπιση αλλάζει. Ποιο είναι, άραγε, αυτό που κάνει τη μεγαλύτερη γυναίκα δυνατή και ορθολογίστρια; Η θέληση να παλέψει για να ξεφύγει από τη μοίρα της ή οι συγκυρίες; Είναι η ανάγκη για επιβίωση που σφυρηλατεί τον δυνατό της χαρακτήρα ή η άρνηση να υποταχθεί στον βιασμό της αξιοπρέπειάς της; Με αγάπη και σύνεση η Ελισάβετ βοηθά τη νεότερη Μαρίνα να αποδεχθεί το παρελθόν της, να το αφήσει πίσω, να μην της δηλητηριάζει πια το παρόν και το μέλλον. Μέσα από αυτή τη διαδικασία μαθαίνει και η ίδια. Αλλάζει την οπτική της, κάνει τα βήματα που την οδηγούν στην ολοκλήρωση. Μπορούν η φιλία και η αγάπη να γκρεμίσουν τείχη και αδιέξοδα, να οδηγήσουν από το σκοτάδι στο φως, από τον εφιάλτη στο όνειρο; Ένα ταξίδι ειλικρίνειας που βγάζει στην επιφάνεια πικρίες, ενοχές και ανομολόγητες αλήθειες. Κι όμως, όλα συντρίβονται κάτω από το φως της αποδοχής και της συγχώρεσης.

Μέχρι πού μπορεί να φτάσει κανείς για τον έρωτα; Τον αληθινό έρωτα, όχι τον περιστασιακό, τον επιφανειακό, αυτόν που αποσκοπεί στο βόλεμα. Τον έρωτα που κινεί γη και ουρανό, γεννά πολέμους και γίνεται λαίλαπα, αυτόν που ξεπερνά κάθε εμπόδιο, καταφέρνει το αδύνατο, δημιουργεί και γκρεμίζει τα πάντα. Έναν τέτοιο έρωτα βιώνει η Ειρήνη για τον Φίλιππο, τον σύντροφο των παιδικών της χρόνων, τον άνθρωπο που αγκαλιάζει την αναπηρία της, τον μόνο που την αποδέχεται όπως ακριβώς είναι. Έναν τέτοιο έρωτα βιώνει και ο Φίλιππος. Όχι όμως για την Ειρήνη. Εγκλωβισμένοι σε ένα απόκοσμο σκηνικό, ένα βυθισμένο χωριό-φάντασμα που μετατρέπεται άθελά του σε υγρό τάφο, η Ειρήνη, ο Φίλιππος και όσοι άλλοι εμπλέκονται στη ζωή τους ακροβατούν στην κόψη του ξυραφιού, γίνονται έρμαια των φόβων και των αδυναμιών τους, υποκύπτουν στα πιο κρυφά τους πάθη, αγαπούν, πληγώνουν, σκοτώνουν, θυσιάζουν. Κάποιες φορές, ακόμα και τον ίδιο τους τον εαυτό. Γιατί το ερωτικό κάλεσμα κάποιων πλασμάτων είναι σπάνιο, μοναδικό και δυστυχώς αέναα καταδικασμένο να μην ακούγεται ποτέ, να παραμένει χαμένο στον βυθό της μοναξιάς. Και τελικά το αιώνιο ερώτημα ανέρχεται για άλλη μια φορά στην επιφάνεια: μπορεί κανείς να ξεφύγει από αυτό που του όρισαν οι μοίρες, να υπερνικήσει τη μοναξιά και τη διαφορετικότητά του; Αντέχει να κολυμπήσει αντίθετα στο ρεύμα; Κι αν ναι, με ποιο τίμημα;

Ο νεαρός Έλληνας διπλωμάτης Στέφανος Μαυροειδής επιστρέφει από το Λονδίνο στην Ελλάδα του Μεταξά. Μια μυστηριώδης υπόθεση εξαφάνισης θα τον φέρει σε επαφή με τη βρετανική αρχαιολογική κοινότητα. Ερωτεύεται την Aγγλο-Γαλλίδα αρχαιολόγο Ρόζμαρι Λεμπλάν και περνά μαζί της τους τελευταίους μήνες αμεριμνησίας στο περιθώριο των ανασκαφών στις Μυκήνες αλλά και του πολέμου που πλησιάζει με γοργά βήματα. Η διαφυγή τους στη Μέση Ανατολή τον Απρίλιο του ’41 θα τους οδηγήσει σ’ ένα θερμοκήπιο ειρήνης, το Κάιρο. Ο Στέφανος θα ζήσει από κοντά τη νοσηρή πολιτική ατμόσφαιρα της αιγυπτιακής πρωτεύουσας που κυοφορεί την εθνική τραγωδία του Εμφυλίου. Ταυτόχρονα όμως εκείνος και η Ρόζμαρι αντιμετωπίζουν την πρόκληση μιας μυστικής αποστολής στην κατεχόμενη Ελλάδα με σκοπό την προστασία των ελληνικών αρχαιοτήτων... Ένα μυθιστόρημα για τον παλιό κόσμο, που χάθηκε μέσα σε δύο διαδοχικούς παγκόσμιους πολέμους, και για τη μικρή ιστορία των απλών ανθρώπων που γράφεται στη σκιά των μεγάλων γεγονότων.