Κ. Π. Καβάφης Τα Ποιήματα

Ανέμου Ιστορίες ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

1941. Η Ελλάδα βογκά κάτω από τη σκληρή γερμανική Κατοχή, μαζί κι οι κάτοικοι ενός μικρού νησιού του Αιγαίου: η Λήδα, μια νεαρή χήρα, εξοβελισμένη με την κόρη της από την τοπική κοινωνία? ο Παππούς, ο ηλικιωμένος που την έχει πάρει υπό την προστασία του? ο χειροδύναμος Μάρκος, που δε δειλιάζει μπροστά στον κίνδυνο, αλλά διστάζει μπροστά στις λέξεις? ο δήμαρχος, ο γιατρός, ο δικηγόρος του νησιού κι άλλοι σημαίνοντες πολίτες του. Κάποια στιγμή στη μικρή νησιωτική κοινωνία θα ενταχθούν η Αθηναία Ρίτα με τον έφηβο γιο της, στο σπίτι της οποίας σύντομα θα εγκατασταθεί και ο λοχίας Γκέοργκ Φίσερ με τη μακρινή ελληνική καταγωγή. Το ίδιο διάστημα, στο Βερολίνο, ο επίατρος του ναυτικού Κρίστιαν Μίλερ θα γνωρίσει τη Μάρεν, τη γυναίκα της ζωής του. Ο πόλεμος όμως σύντομα θα χωρίσει τους δύο νέους. Ο ανθρωπιστής Κρίστιαν θα βρεθεί στο ελληνικό νησί, αποφασισμένος να πολεμήσει μονάχα τους κοινούς ανθρώπινους εχθρούς, τον θάνατο και τον πόνο, με όπλο το νυστέρι του. Ο πόλεμος, ωστόσο, είναι πάντα απρόβλεπτος… Νησιωτική Ελλάδα-Βερολίνο… Κατακτητές και κατακτημένοι, πολιορκημένοι από τη βαρβαρότητα του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου. Φόβοι, αγωνίες, πάθη, αμφιβολίες αλλά κι η μεγαλοσύνη του ανθρώπου, που κατορθώνει πάντα να «φωτίζει» και τις πιο σκοτεινές εποχές.

Στα τέλη του 19ου αιώνα, δύο αδελφικές φίλες, η Αμάντα και η Κλημεντίνη, περνούν μαζί τα καλοκαίρια τους στην Κέρκυρα, όπου μοιράζονται τα μυστικά και τα όνειρά τους. Κάποια στιγμή, οι δρόμοι τους θα χωρίσουν. Η μία, θυμωμένη από τον έρωτα, προσπαθεί να ξεχάσει. Η άλλη, πληγωμένη από τον έρωτα, μετατρέπει τον πόνο της σε δημιουργικότητα, προκειμένου να καταφέρει να ανοίξει το δικό της ξενοδοχείο στην Κηφισιά. Έπειτα από χρόνια, οι δύο γυναίκες θα συναντηθούν στο Πριγκιπότο για να ζήσουν πάλι μια κοινή ζωή, γεμάτη από τα μυστικά του παρελθόντος αλλά κι αυτά που έρχονται να τις ενώσουν ξανά. Μα όταν ο θυμός του έρωτα ζωντανέψει εκ νέου, τότε θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου και για τις δύο. Επειδή αυτό που δεν μπορούν να καταλάβουν μέχρι το τέλος είναι ποια από τις δύο θα πέσει θύμα στα βέλη του… Ένα μυθιστόρημα που εκτυλίσσεται από το 1878 μέχρι το 1898 στην Κέρκυρα και κατόπιν στην Κηφισιά της μπελ επόκ. Μια γυναίκα που προσπαθεί να επιβιώσει σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία. Και ο έρωτας· ο παράνομος, που δεν έχει λόγο άνθησης, αλλά έχει λόγο ύπαρξης.

Μέχρι πού μπορεί να φτάσει κανείς για τον έρωτα; Τον αληθινό έρωτα, όχι τον περιστασιακό, τον επιφανειακό, αυτόν που αποσκοπεί στο βόλεμα. Τον έρωτα που κινεί γη και ουρανό, γεννά πολέμους και γίνεται λαίλαπα, αυτόν που ξεπερνά κάθε εμπόδιο, καταφέρνει το αδύνατο, δημιουργεί και γκρεμίζει τα πάντα. Έναν τέτοιο έρωτα βιώνει η Ειρήνη για τον Φίλιππο, τον σύντροφο των παιδικών της χρόνων, τον άνθρωπο που αγκαλιάζει την αναπηρία της, τον μόνο που την αποδέχεται όπως ακριβώς είναι. Έναν τέτοιο έρωτα βιώνει και ο Φίλιππος. Όχι όμως για την Ειρήνη. Εγκλωβισμένοι σε ένα απόκοσμο σκηνικό, ένα βυθισμένο χωριό-φάντασμα που μετατρέπεται άθελά του σε υγρό τάφο, η Ειρήνη, ο Φίλιππος και όσοι άλλοι εμπλέκονται στη ζωή τους ακροβατούν στην κόψη του ξυραφιού, γίνονται έρμαια των φόβων και των αδυναμιών τους, υποκύπτουν στα πιο κρυφά τους πάθη, αγαπούν, πληγώνουν, σκοτώνουν, θυσιάζουν. Κάποιες φορές, ακόμα και τον ίδιο τους τον εαυτό. Γιατί το ερωτικό κάλεσμα κάποιων πλασμάτων είναι σπάνιο, μοναδικό και δυστυχώς αέναα καταδικασμένο να μην ακούγεται ποτέ, να παραμένει χαμένο στον βυθό της μοναξιάς. Και τελικά το αιώνιο ερώτημα ανέρχεται για άλλη μια φορά στην επιφάνεια: μπορεί κανείς να ξεφύγει από αυτό που του όρισαν οι μοίρες, να υπερνικήσει τη μοναξιά και τη διαφορετικότητά του; Αντέχει να κολυμπήσει αντίθετα στο ρεύμα; Κι αν ναι, με ποιο τίμημα;

1797 Η αριστοκρατία των Βενετών καταρρέει στα Επτάνησα και η δημοκρατία των Γάλλων καταφθάνει μαζί με νέες ιδέες και ιδανικά. Η Γαλλική Επανάσταση εξαπλώνεται. Το Κριτήριο των οπλαρχηγών στέλνει τον Μάρκο κατάσκοπο του Σουλίου στην Κέρκυρα, για να μάθει αν οι Γάλλοι έρχονται σαν φίλοι ή εχθροί. Ο Αλή πασάς παραμονεύει. Όπλα του Μάρκου, οι γνώσεις που αποκόμισε στις ξακουστές σχολές των Ιωαννίνων, η ευστροφία και η μουσική. Αχίλλειος πτέρνα του, η έλλειψη θάρρους, αν και Σουλιώτης. Φιλοξενείται στο αρχοντικό του μεγαλέμπορα σιορ Μάντακα, όπου μαγεύεται απ’ την αρχόντισσα και την κόρη της, γυναίκες που αποπνέουν φραντσέζικο αέρα. Παριζιάνικα αρώματα και Σούλι: δυο κόσμοι συγκρούονται μέσα του· δυο κόσμοι όπου οι γυναίκες γράφουν Ιστορία. Στην Κέρκυρα ο Μάρκος εμποτίζεται με τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης που εφαρμόζονται στο νησί και γίνεται φίλος με τον Περραιβό, τον τελευταίο Έλληνα που είδε ζωντανό τον Ρήγα Φεραίο. Όμως ένας φόνος τον γυρίζει πίσω. Κι όταν κάποιος χάλαγε γυναίκα στο Σούλι, όφειλες να σκοτώσεις τέσσερις άντρες από τη φάρα του φονιά για να έρθει το αίμα στα ίσα. Ο Μάρκος μυρίζει αίμα και πισωπατά. Τότε ο Αλή πασάς ορμά στο Σούλι κι ο Μάρκος παγιδεύεται στο πλέγμα του έρωτα, της βεντέτας και της πατρίδας που κινδυνεύει από τους Οθωμανούς. Έρωτας, αδερφή, χρέος. Κόκκινο σαν αίμα. Και μες στον χαλασμό της μάχης των χριστιανών με τους μουσουλμάνους, το μαύρο φυλαχτό γίνεται ευχή και κατάρα για μια λύση.

«Τιποτένιος ο άνθρωπος, οσμή από χώμα, καρτερεί τα φτερά να πετάξει, να ξυπνήσει μια μέρα πεταλούδα. Μυστικός ο αγώνας, κρυφός, μόνο για κείνον». Τέσσερις γυναίκες στο χθες και το σήμερα ξεδιπλώνουν έναν τρισυπόστατο άντρα, ορίζοντας μοιραία και αμετάκλητα τη ζωή του, αυτή του Φραγκούλη του Ληστή, του Αυγουστή Παπαδάκη, του Γέροντα Ιωάννη... ενός επικίνδυνου ανθρώπου, ενός μοναδικά υπέροχου άντρα, ενός ταπεινού ασκητή... Ένας αόρατος διαβήτης χαράζει μοίρα προς μοίρα τον κύκλο της ζωής του, κεντώντας σταυροβελονιά παρόν με παρελθόν... Ο ταραγμένος βίος ενός αμαρτωλού που τα βήματά του θα τον οδηγήσουν μέχρι τα πιο βαθιά μονοπάτια της αγάπης. Η παρανομία, τα πάθη, το έγκλημα θα συγκρουστούν με το βαθύτερο στοιχείο της ύπαρξης, τη συνείδηση. Κι ένας ισόβιος αγώνας ξεκινά, με τρόπαιο την κάθαρση και τίμημα τον αβάσταχτο έρωτα ανάμεσα σ’ έναν άντρα με σκοτεινό παρελθόν και μια γυναίκα με λαμπρό μέλλον... Πώς μπορεί ένας αδιέξοδος έρωτας να γεμίσει φως τις ζωές των ανθρώπων