Κ. Π. Καβάφης Τα Ποιήματα

Εράν: να ερωτεύεσαι, να αγαπάς. 766 μ.Χ. Η Λυγινή και ο Υάκινθος σύρονται μαζί με πλειάδα μοναχών στον Ιππόδρομο, διαπομπεύονται

Μια κοπέλα, εγκλωβισμένη σ’ ένα σπίτι που έχει παντού χαραγμένο τ’ όνομά της, ασφυκτιά μέσα στον γάμο της, στη φυλακή που αντί για σίδερα έχει λέξεις. Ένας άντρας, μεγαλωμένος με τη ρετσινιά του «γύφτου» και του «μπάσταρδου», μοναχικός, σκληρός, συναισθηματικά χωλός, ακροβατεί στο περιθώριο μιας κοινωνίας που από νωρίς τον απορρίπτει και τον εχθρεύεται. Ένας έρωτας, μια αμοιβαία ανάγκη, μια φυγή και ένα άδοξο τέλος. Δεκαπέντε χρόνια μετά, ένας ξένος, ταλαιπωρημένος απ’ το ταξίδι, βρίσκει θαλπωρή και καταφύγιο στο σπίτι μιας γυναίκας που είναι γεννημένη ν’ αγαπά, να προσφέρει, να γαληνεύει τους ανθρώπους. Πιο πέρα, στο δάσος, η Ελισσώ. Γιάτρισσα, μαΐστρα, κατέχει τη Γνώση, τη Σοφία της ζωής. Ρίχνει τους ρούνους και βλέπει το πριν και το μετά. Μα δεν τα βλέπει όλα. Ένα μυστικό. Ένας γρίφος, που ζητάει να λυθεί. Ψυχές ταραγμένες που προσπαθούν να ισορροπήσουν, να βρουν τον σκοπό τους και να γιατρευτούν. Μόνος δρόμος, η Αλήθεια? αυτή που κρύβεται μέσα τους κι αδυνατούν να δούνε. Αυτή μονάχα μπορεί να τους λυτρώσει. Η Αλήθεια της ψυχής. Τίποτα πέρα απ’ αυτήν, τίποτα χωρίς αυτήν…

Η Ελισάβετ και η Μαρίνα? δυο γυναίκες, δυο φίλες, ξεδιπλώνουν τις μνήμες τους. Εξομολογήσεις οδυνηρές, εμπειρίες τραγικές, λάθη και ανομολόγητες αλήθειες ξυπνούν βιώματα εφιαλτικά, βαθιά θαμμένα στην ψυχή τους. Η πικρή παιδική ηλικία, οι εφηβικές πληγές, οι τραγικές απώλειες της ενήλικης ζωής ξαφνιάζουν και προβληματίζουν. Οι ομοιότητες πολλές? η αντιμετώπιση αλλάζει. Ποιο είναι, άραγε, αυτό που κάνει τη μεγαλύτερη γυναίκα δυνατή και ορθολογίστρια; Η θέληση να παλέψει για να ξεφύγει από τη μοίρα της ή οι συγκυρίες; Είναι η ανάγκη για επιβίωση που σφυρηλατεί τον δυνατό της χαρακτήρα ή η άρνηση να υποταχθεί στον βιασμό της αξιοπρέπειάς της; Με αγάπη και σύνεση η Ελισάβετ βοηθά τη νεότερη Μαρίνα να αποδεχθεί το παρελθόν της, να το αφήσει πίσω, να μην της δηλητηριάζει πια το παρόν και το μέλλον. Μέσα από αυτή τη διαδικασία μαθαίνει και η ίδια. Αλλάζει την οπτική της, κάνει τα βήματα που την οδηγούν στην ολοκλήρωση. Μπορούν η φιλία και η αγάπη να γκρεμίσουν τείχη και αδιέξοδα, να οδηγήσουν από το σκοτάδι στο φως, από τον εφιάλτη στο όνειρο; Ένα ταξίδι ειλικρίνειας που βγάζει στην επιφάνεια πικρίες, ενοχές και ανομολόγητες αλήθειες. Κι όμως, όλα συντρίβονται κάτω από το φως της αποδοχής και της συγχώρεσης.

Μέχρι πού μπορεί να φτάσει κανείς για τον έρωτα; Τον αληθινό έρωτα, όχι τον περιστασιακό, τον επιφανειακό, αυτόν που αποσκοπεί στο βόλεμα. Τον έρωτα που κινεί γη και ουρανό, γεννά πολέμους και γίνεται λαίλαπα, αυτόν που ξεπερνά κάθε εμπόδιο, καταφέρνει το αδύνατο, δημιουργεί και γκρεμίζει τα πάντα. Έναν τέτοιο έρωτα βιώνει η Ειρήνη για τον Φίλιππο, τον σύντροφο των παιδικών της χρόνων, τον άνθρωπο που αγκαλιάζει την αναπηρία της, τον μόνο που την αποδέχεται όπως ακριβώς είναι. Έναν τέτοιο έρωτα βιώνει και ο Φίλιππος. Όχι όμως για την Ειρήνη. Εγκλωβισμένοι σε ένα απόκοσμο σκηνικό, ένα βυθισμένο χωριό-φάντασμα που μετατρέπεται άθελά του σε υγρό τάφο, η Ειρήνη, ο Φίλιππος και όσοι άλλοι εμπλέκονται στη ζωή τους ακροβατούν στην κόψη του ξυραφιού, γίνονται έρμαια των φόβων και των αδυναμιών τους, υποκύπτουν στα πιο κρυφά τους πάθη, αγαπούν, πληγώνουν, σκοτώνουν, θυσιάζουν. Κάποιες φορές, ακόμα και τον ίδιο τους τον εαυτό. Γιατί το ερωτικό κάλεσμα κάποιων πλασμάτων είναι σπάνιο, μοναδικό και δυστυχώς αέναα καταδικασμένο να μην ακούγεται ποτέ, να παραμένει χαμένο στον βυθό της μοναξιάς. Και τελικά το αιώνιο ερώτημα ανέρχεται για άλλη μια φορά στην επιφάνεια: μπορεί κανείς να ξεφύγει από αυτό που του όρισαν οι μοίρες, να υπερνικήσει τη μοναξιά και τη διαφορετικότητά του; Αντέχει να κολυμπήσει αντίθετα στο ρεύμα; Κι αν ναι, με ποιο τίμημα;

Τοπίο αγνώριστο πια η παιδική μου ηλικία με τη φημισμένη ταβέρνα του Ατρέμου και τα θρυλικά Πουτανάδικα να δεσπόζουν πάνω απ’ την παλιά γειτονιά με τα διάσπαρτα σπίτια και τους χωματόδρομους. Ο χρόνος τα πήρε όλα μαζί του κι άφησε μόνο αναμνήσεις: Το μυστήριο της Καΐρας, την ανεκδιήγητη οργάνωση του Μπούλη που θα ανέτρεπε τη Χούντα, τη μορφή του παππού, μυθική, τρυφερή, οικεία. Τόσα χρόνια στρίβω τη γωνία και νομίζω κάθε φορά πως θα ξαναδώ την αλάνα όπου παίζαμε παιδιά κι όχι τις πολυκατοικίες, στα θεμέλια των οποίων αναπαύεται η δόξα των ποδοσφαιρικών αγώνων της Πάνω και Κάτω Γειτονιάς... Ένα οδοιπορικό της μνήμης στην εποχή που νομίζαμε πως θα αλλάζαμε τον κόσμο.